Travma Sonrası Stres Bozukluğu

 Ruhsal Travma Nedir?

Kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan, çaresizlik yaratan, çoğu kez olağan dışı ve beklenmedik olayların yol açtığı etkilere ruhsal travma diyoruz. İnsan hayatında sıkıntı ve üzüntü yaratan pek çok olay olur, ancak bunların tümü ruhsal travma yaratmaz.

Ruhsal travmaya neden olan olaylar:

◾️Savaşlar, patlamalar

Afetler (deprem, sel, yangın)

◾️Saldırı, tecavüz, işkence

◾️Kazalar (iş, trafik)

◾️Aile içi şiddet

◾️Çocuklukta yaşanan taciz

◾️Beklenmedik ölümler 

◾️Ciddi-ölümcül hastalıklara yakalanma

Travmatik olarak adlandırabileceğimiz bir olaydan herkes aynı oranda etkilenmemekle birlikte olay yaşandıktan sonra kişide bazı tepkiler oluşur. Bu tepkiler 1 aydan uzun bir süre devam ederse Travma Sonrası Stres Bozukluğu olarak adlandırılır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu’nun yarattığı etkiler duygusal, fiziksel, davranışsal ve bilişsel olarak 4 alanda olabilir:

🔗Duygusal Tepkiler:

⦁ Kaygı ve korku hali

⦁ Üzüntü

⦁ Suçluluk, çaresizlik

⦁ Çabuk öfkelenme

⦁ Yaşanılanları inkar

⦁ Güvende hissedememe

⦁ Hızlı duygu değişimleri

⦁ Geleceğe dair karamsarlık

🔗Fiziksel Tepkiler:

⦁ Baş ağrısı

⦁ Mide bulantısı

⦁ Titreme

⦁ Göğüste daralma hissi

⦁ Aşırı uyarılmışlık hissi

⦁ İştahta artma ya da azalma

🔗Davranışsal Tepkiler:

⦁ Ani davranışlar gösterme

⦁ Sürekli hareket halinde olma

⦁ Kolayca korkma, irkilme

⦁ Yeme sorunları

⦁ İlişkilerde sorunlar

⦁ İçe kapanma, sosyal ortamlardan uzaklaşma

⦁ Olayla ilgili hatırlatıcılardan (yer, kişi vs.) kaçınma

🔗Bilişsel Tepkiler:

⦁ Unutkanlık

⦁ Dikkatsizlik ve odaklanmada güçlük

⦁ Uyku problemleri, kabuslar

⦁ Düşünce süreçlerinde bozulmalar, tekrarlayıcı düşünceler

⦁ İnançlarını sorgulama

⦁ Olay anı ile ilgili tekrarlayıcı sahneler (flashbackler)

⦁ Kendilik algısı, zaman ve mekanla ilgili bozulmalar (disosiyasyonlar)

🔗Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavileri

İlaç tedavileri:

TSSH tedavisinde antidepresan ilaçlar birçok hastalık belirtisini yatıştırmakta yararlı oluyor. Özellikle depresyonla birlikte görüldüğünde TSSB tedavisinde antidepresanlar kullanılması gerekir. Tedaviler doktor kontrolünde sürdürülmeli, doktorun önerdiği tedavinin etkili olabilmesi için önerilen süre ve dozlara uyulmalıdır.

Psikolojik tedaviler:

Psikolojik tedaviler arasında etkili olduğu gösterilen tedavi türü ise bilişsel-davranışçı tedavi adı verilen yöntemdir. Bu tedavide kişinin belirtilerinin sürmesine neden olan hatalı düşüncelerinin sağlıklı düşüncelerle değiştirilmesi amaçlanır. Ayrıca korku nedeniyle kaçındığı durumların üstüne gitmesi sağlanarak bu durumlarda yaşadığı korkunun azaltılması sağlanır. Psikolojik tedaviler bu konuda eğitim ve deneyimi olan psikiyatr ve klinik psikologlar tarafından uygulanır.

Travma Sonrası Stres Hastalığı, kişiye ve ailesine büyük sıkıntı veren, ancak tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Travmalardan etkilenmiş birçok kişi:

1.Yaşadıklarının bir ruhsal rahatsızlık olduğunu bilmediği veya belirtileri kendi güçsüzlüğüne-eksikliğine bağladığı için, 
2. Sorunların tedavi edilebileceğini bilmediği için, 
3. Tedavi imkanlarına nasıl ulaşacağını bilmediği için,
4. Maddi imkanları olmadığı için
5. Sorunlarını konuşmaya utanıp sıkıldığı için veya rahatsız olduğu için tedaviye başvurmuyor olabilir.

Oysa ki bu sorunların hem psikolojik açıdan hem de ilaçla başarılı biçimde tedavisi mümkündür. Ayrıca pek çok kişi, yardım kitapçıklarını okuyarak veya sorunu yaşamış başkalarından yardım alarak bazı sorunlarının üstesinden gelebilir.

İyileşme önündeki en temel engeller olan:

• yardım aramaya çekinme,
• umutsuzluk,
• olayı hatırlamaktan kaçınma
• insanlara güvenini kaybetme ... 
  aynı zamanda hastalığın da temel belirtileridir.

Bu sorunların farkına varıp, yardım aramak sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.

Lütfen kendinizde veya yakınlarınızda travma ile ilgili ruhsal sorunlar gözlüyor iseniz, bu konuda danışmanlık ve bilgi alabileceğiniz merkezlere başvurunuz.